Blond, rudy, szatyn, brunet(ka) – ten element naszego wyglądu ma znaczenie dla naszej skóry nie tylko w kontekście letniej opalenizny. Jak duży? Dziś kolejna część informacji o tym aspekcie naszej urody i zdrowia.
Zobacz: Nieznośna karnacja – część pierwsza
Przypominamy, że karnacja może znacząco wpływać na zaostrzenie objawów skórnych jej dolegliwości. W pierwszej części poznaliśmy kilka podstawowych sposobów oceniania karnacji i schorzeń, na które jesteśmy narażeni podczas zbyt intensywnego narażenia na promieniowanie UV.
Uszkodzenie keratynocytów pod wpływem UV jest większe u osób o fototypie I, II i prowadzi do rogowacenia słonecznego, na bazie którego może wystąpić rak kolczystokomórkowy. Jest to nowotwór złośliwy skóry, dający przerzuty, również do węzłów chłonnych, cechujący się szybkim wzrostem w postaci powiększającego się owrzodzenia lub brodawkowania skóry.
Jeśli chodzi o rak podstawnokomórkowy skóry to jest to najczęstszy nowotwór złośliwy skóry i najczęstszy nowotwór złośliwy u rasy kaukaskiej. Dotyczy głównie osób nadmiernie narażonych na promieniowanie ultrafioletowe światła słonecznego (rolnicy, żeglarze, osoby opalające się, itp.). Jest miejscowo złośliwy, czyli nie daje przerzutów.
Uszkodzenie melanocytów wywołuje zmiany od plamek hiper i hipopigmentacyjnych do nowotworów, których przejawem jest plama soczewicowata złośliwa i rozwijający się na jej podłożu czerniak. Większość czerniaków występuje u osób rasy białej. Ponadto fenotyp jest niezależnym czynnikiem ryzyka zachorowania. Osoby z jasnym kolorem skóry, włosów, oczu i obecnością piegów mają zwiększone ryzyko zachorowania na czerniaka.
Następstwem uszkodzenia fibroblastów skóry jest słoneczne zwyrodnienie tkanki sprężystej. Najczęściej występującą dolegliwością spośród reakcji na promienie UV w prawidłowej skórze z uszkodzeniem włókien sprężystych jest elastoza posłoneczna (actinic elastosis). Typowe zmiany skórne mogą wystąpić na wszystkich eksponowanych na promienie słoneczne obszarach skóry. Uszkodzona skóra przybiera kolor żółty, pojawiają się zmarszczki wokół ust i oczu jako konsekwencja utraty włókien kolagenowych w skórze, na rzecz włókien elastycznych. Skóra staje się przez to mniej sprężysta, mniej napięta, czasem wręcz wiotka. Najczęściej dotyczy to osób z fototypem I, II, u osób rasy czarnej nie występuje wcale. Różnice będą również u tych osób jeśli chodzi o tzw. starzenie się skóry (photoaging). Osoby z jasną karnacją będą starzały się szybciej i zmiany te będą bardziej widoczne.
Uszkodzenia komórek śródbłonka prowadzi do powstawania teleangiectazji – rozszerzeń drobnych naczyń krwionośnych skóry. Jest to bardziej widoczne u osób o fototypie I, II.
Do chorób skóry, które są wywołane przez promieniowanie UV należą:
- toczeń rumieniowaty- tu opalanie może nie tylko indukować rozwój zmian skórnych, ale i prowadzić do zaostrzenia procesów toczących się w nerkach w przebiegu tej choroby, częściej chorują osoby z jasna karnacją;
- trądzik różowaty – dotyczy prawie wyłącznie osób z jasną karnacją, ekspozycja UV nasila rumień, rozszerzenia naczyń o charakterze teleangiectazji na twarzy, prowadzi do obrzęku i powstania wykwitów wysiękowych, czyli grudek lub krost.
A jak to wygląda jeśli chodzi o łuszczycę?
UV a łuszczyca
Częstość występowania łuszczycy w populacji ocenia się na 2%. W Stanach Zjednoczonych w populacji osób rasy białej wynosi 1–3%, natomiast w populacji osób rasy czarnej jest mniejsza i wynosi < 0,3%. Tak wiec łuszczyca będzie domeną osób o jasnej karnacji. Leczenie tej choroby nie zmienia się jednak, jest takie samo zarówno u osób z fototypem I jak i fototypem VI. Nasilenie objawów choroby nie zależy od kolorytu skóry.
Jeśli chodzi o AZS i zapadalność na tę chorobę w zależności od karnacji to jest ona złożona. Przewlekłe atopowe zapalenie skóry najczęściej występuje u starszych mężczyzn z jasną karnacją.
Wśród pacjentów atopowych o jasnej karnacji reakcje alergiczne na alergeny kontaktowe i ekspozycję UV są częstsze. Znaczy to, ze więcej różnych substancji naniesionych na skórę w połączeniu z opalaniem wywoła reakcje alergiczne. Natomiast pacjenci ciemnoskórzy zapadają na atopowe zapalenie skóry w młodszym wieku. Tak samo wcześniej pojawiała się u nich nadwrażliwość na światło. Naukowcy zwracają uwagę, że nadwrażliwość na światło u młodych kobiet o ciemnej karnacji może być wskazówką dla lekarzy, że cierpią one na wyjątkowo ciężki przypadek atopowego zapalenia skóry.
Zalecenia lekarskie dotyczące nadmiernego narażenia na promienie UV są zależne również od naszej karnacji. Przy jasnej, ekspozycja na promienie UV nie jest zalecana (może powodować nowotwory, alergie słoneczne itp.), jeśli jednak osoby zmuszone są przebywać na słońcu w porze nasłonecznienia powinny stosować kosmetyki zawierające wysokie filtry UV, ciało – SPF +30, twarz – SPF +50, hypoalergiczne, na podłożu tłustym.
Przy karnacjach ciemniejszych, odnotowywana jest niższa zapadalność na nowotwory skóry, poparzenia, świetlne reakcje alergiczne, wolniejsze starzenie się skóry, wolniejsza utrata sprężystości skóry, rzadsze występowanie chorób układowych jak toczeń rumieniowaty. Natomiast zauważalne jest częstsze występowanie tzw. opryszczek ospówkowatych oraz świerzbiączki letniej ( nie mylić ze świerzbem), częstsze występowanie przebarwień hormonalnych, tzw. ostudy, zmiany w postaci odbarwień, np. w przebiegu bielactwa są bardziej szpecące i stygmatyzujące pacjenta.
Powyższe rady dobrze wziąć pod uwagę przed letnimi wyjazdami. Szczególnie jeśli chcemy, by całe, nasze ciało (także skóra) bezpiecznie odpoczęło.