Przewodnik po chorobie: Łuszczyca

Przewlekła, nawracająca choroba układowa atakująca skórę oraz stawy i ścięgna

Łuszcyca – przewlekła, nawracająca choroba układowa mediowana immunologicznie, w której procesy zapalne charakteryzują się obecnością objawów skórnych – łuszczących się wykwitów i stawowo-ścięgnistych. Jest schorzeniem niezakaźnym, powodującym nieprawidłowy wzrost komórek skóry. Leczenie łuszczycy jest bardzo utrudnione ze względu na duże prawdopodobieństwo nawrotów.

 

Objawy

Młody mężczyzna, którego plecy i kończyny górne są dotknięte łuszczycą

Młody mężczyzna, którego plecy i kończyny górne są dotknięte łuszczycą

Charakterystycznym objawem łuszczycy są owalne bądź okrągłe, czerwonobrunatne lub zaróżowione, płaskie grudki o wyrazistych brzegach i zróżnicowanej wielkości pokryte srebrzystą lub srebrzystoszarą, nawarstwiającą się łuską, powstałą w wyniku zrogowacenia ognisk chorobowych. Zmiany mają czasem tendencję do zlewania się. Wykwity występują najczęściej na skórze łokci i kolan, okolicy kości krzyżowej, okolicy pośladkowej, na owłosionej skórze głowy oraz skórze stóp i dłoni. Cechą charakterystyczną zmian w obrębie owłosionej skóry głowy jest ich przechodzenie na gładką skórę czoła, karku czy za uszami.

Przyczyny

Łuszczyca jest schorzeniem uwarunkowanym genetycznie. Cechuje się przewlekłym przebiegiem
z tendencją do samoistnego ustępowania (remisji) i nawrotów. Pierwszy wysiew zmian może wystąpić w każdym wieku. Szczyt zachorowań przypada na drugą i trzecią dekadę życia.
Do najczęściej wymienianych czynników wyzwalających łuszczycowe reakcje skórne należą:

  • infekcje:
    1. a) bakteryjne infekcje górnych dróg oddechowych spowodowane paciorkowcem np. angina ropna.
    2. b) niewyleczone ogniska zapalne –  migdałki podniebienne,  próchnica, zapalenia dróg moczowych.
    3. c) infekcje wirusowe u dzieci (ospa wietrzna, różyczka, odra) i u dorosłych (półpasiec).
    4. d) infekcje spowodowane drożdżakami – szczególnie u osób z nadwagą posiadających uwarunkowania genetyczne do rozwoju łuszczycy.
  • schorzenia internistyczne zmieniające procesy przemiany materii, np. cukrzyca typu 2 u osób w zaawansowanym wieku, hipokalcemia (niski poziom wapnia we krwi) lub dna moczanowa.
  • mechaniczne uszkodzenia lub długotrwałe podrażnienia skóry:
    1. a) zadrapania, rany, blizny chirurgiczne, oparzenia (słoneczne, wrzątkiem, substancjami drażniącymi), jak i ukłucia po szczepieniach, powodują pojawienie się zmian łuszczycowych dokładnie w miejscach urazu – zjawisko to nazywamy fenomenem Koebnera.
    2. b) długotrwały ucisk powodowany np. paskiem od zegarka czy ubrania oraz w miejscach szczególnie narażonych na urazy – łokcie, kolana, dłonie, stopy.
    3. c) silne nasłonecznienie jest czynnikiem wyzwalającym objawy u 10% chorych.
  • lekarstwa, nikotyna i alkohol.
    1. a) przyjmowanie leków beta-blokujących u pacjentów z nadciśnieniem, soli litu w leczeniu depresji, leków antymalarycznych, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, sulfonów, inhibitorów konwertazy angiotensyny oraz odstawienie lub redukcja leków kortykosteroidowych.
    2. b) hormony – choroba często pojawia się w okresie dojrzewania lub przekwitania, kiedy dochodzi do znaczących zmian w gospodarce hormonalnej organizmu.
    3. c) regularne nadużywanie alkoholu powoduje pojawienie się ciężkich form łuszczycy.
    4. d) palenie ponad 15 papierosów dziennie jest jednym z czynników ryzyka zachorowania na łuszczycę.
  • stres, silne wstrząsy psychiczne (około 30% pacjentów twierdzi, że stres był u nich przyczyną manifestacji choroby.

U wielu pacjentów alkohol, nadwaga, niedobór snu, nikotyna, nieodpowiednie kosmetyki, ciasne, niewygodne ubranie z syntetycznych materiałów, uniemożliwiające skórze oddychanie lub nadmierna higiena, powodują zaostrzenie się objawów chorobowych. Również źle przeprowadzona, zbyt agresywna terapia może spowodować pogorszenie stanu skóry.

 

Leczenie

Farmakoterapia

Leczenie zewnętrzne:

W przypadku łuszczycy zwykłej jest zwykle wystarczające w mniej intensywnych postaciach łuszczycy, obejmujących do 25% powierzchni ciała. Ma na celu usunięcie łusek, a następnie zahamowanie nadmiernej proliferacji naskórka. Ocenia się, że około 70% chorych można leczyć jedynie środkami do stosowania miejscowego.

Leczenie złuszczające:
  • maść salicylowa 5–30%;
  • maść mocznikowa 10–20%;
  • maść solankowa (tj. z chlorkiem sodu) 5–10%;
  • oliwa salicylowa 5–7% (stosowana na owłosioną skórę głowy);
  • maść salicylowo-siarkowa;
  • cignolina 0,025–0,2% albo w tzw. „terapii minutowej” – tj. aplikacja specyfiku na maksymalnie 2 h – w stężeniu powyżej 2%;
  • dziegcie (produkt suchej destylacji drewna; hamujące podział komórek naskórka).
Leczenie redukujące:
  • antralina (Cignolina);
  • dziegcie roślinne (sosnowy – Pix liquida Pini, brzozowy – Oleum Rusci = Pix Betulae, bukowy – Pix Fagi, jałowcowy – Pix Juniperi) oraz mineralne (Prodermina – Pix Lithanthracis, płyn ze smołą pogazową i saponinami – Liquor Carbonis detergens) w różnych zakresach stężeń, najczęściej 5–20%;
  • pirogalol (obecnie bardzo rzadko);
  • kortykosteroidy;
  • witamina D3;
  • retinoidy (Tazaroten 0,05–1% maść).
Leczenie ogólne:

Leczenie ogólne zaleca się po nieskutecznej terapii miejscowej oraz w ciężkich przypadkach zachorowania. Leczenie łuszczycy lekami systemowymi najogólniej można określić jako immunosupresję. Jest ono jednak obarczone ryzykiem wystąpienia poważnych objawów ubocznych (uszkodzenie czynności wątroby i nerek, immunosupresja szpiku, nadciśnienie tętnicze).
Stosuje się preparaty:

  • retinoidy;
  • metotreksat;
  • hydroksymocznik;
  • cyklosporyna A;
  • kwas fumarowy i jego estry;
  • antybiotyki;
  • leki biologiczne (rekombinowane ludzkie cytokiny, przeciwciała monoklonalne, białka fuzyjne):
    • efalizumab;
    • alefacept;
    • etanercept;
    • infliksimab.
Fototerapia
  • PUVA terapia
  • UVB terapia
  • SUP (selektywna fototerapia)
Fotochemioterapia
  • PUVA (psoraleny + UVA)
  • re-PUVA (psoraleny + UVA + retinoidy)
Fotofereza

Inne sposoby leczenia

  • jako preparaty wspomagające stosuje się środki przeciwświądowe o działaniu uspokajającym;
  • balneoterapia – kąpiele solankowe i słoneczne;
  • klimatoterapia – kąpiele w Morzu Martwym;
  • psychoterapia z metodami relaksacyjnymi;
  • w niektórych publikacjach sugeruje się korzyść wynikającą ze stosowania diety bezglutenowej;
  • unikanie urazów skóry;
  • ogólna higiena skóry.

Powiązane artykuły

Łuszczyca – ale jaka?

Łuszczyca to choroba o wielu obliczach. Nazywamy ją jednym określeniem, ale dobrze jest wiedzieć czy różnią się odmiany tego samego schorzenia. Zależą od wielkości zmian skórnych i ich umiejscowienia. Cechą wspólną wszystkich rodzajów łuszczycy jest tzw. wykwit...

czytaj dalej

Jak rozpoznać łuszczycę?

Dobra diagnoza to podstawa dobrego leczenia. Oczywiście odpowiedzialnie postawić ją może jedynie specjalista, ale warto znać podstawowy opis symptomów, które powinny niepokoić. W każdej chorobie – także łuszczycy. Zatem zacznijmy od podstaw. W początkowej fazie...

czytaj dalej

Dieta łuszczycowa

Zalecenia żywieniowe dla osób chorujących na łuszczycę nie zostały jak dotąd opublikowane. Jednak szereg obserwacji oraz badań pokazuje że, odpowiednie odżywianie w tej jednostce chorobowej pełni istotną rolę. Może przyczyniać się do załagodzenia objawów, wydłużenia...

czytaj dalej

Tkanina przyjazna skórze

W mojej pracy stylisty staram się pogodzić oczekiwania klientek uczynienia ich wyglądu bardziej ciekawym, atrakcyjnym i spójnym nie tylko z charakterem, ale np. wykonywaną pracą. Polecam również, by pamiętać, że typ urody, krój strojów, ich kolor są...

czytaj dalej

Pin It on Pinterest

Share This